Zo herinner ik me Amsterdam

Soms heb ik dat. In een nostalgische bui dromen over mijn jeugd in Amsterdam. Er komt vanalles bovendrijven, zoals........

----- dat de Weesperstraat, er net zo uitzag als de Utrechtse- en Leidsestraat, d.w.z. een heel smalle straat, waar lijn 5 doorheen reed. Hij reed tussen de bruggen op enkelspoor, wat zich dan op de bruggen boven de gracht vertakte in dubbelspoor, zodat de trams elkaar daar konden passeren.

----- dat ik eens met een vriendinnetje mee naar huis ging in de Utrechtsedwarsstraat, naar een huis dat zo oud en scheef was, dat we onze knikkers van de ene naar de andere kant van de kamer naar de andere lieten rollen,

----- dat ik, waarschijnlijk met datzelfde vriendinnetje uit de Utrechtsedwarstraat, luid schreeuwend [want het echode zo leuk], door de galerij op het Frederiksplein liep. Op deze plek staat nu de Nederlandse Bank. Daar valt misschien ook nog wel iets te schreeuwen, maar een echo zal het niet geven.

----- dat, de grachten, net zoals nu, vol stonden met geparkeerde auto`s. Maar toch was er een wezenlijk verschil. Er was toen langs de waterkant, nog geen, railing, ter voorkoming van een "voertuigduik" in de gracht. Het bezorgde me dan ook altijd vlinders in mijn buik, als mijn vader zijn auto langs een gracht parkeerde, waar toen nog verbluffend veel plaats was.

----- dat er achter het centraal station nog een straat was, met aan de ene kant, de sjofele achterkant van het Centraal Station en aan de andere kant het IJ met een rij botenhuizen, waar het altijd heel bedrijvig was, vanwege de ponten en allerlei, op het IJ varende, boten.

----- dat ook aan die achterkant van het station, er een druk samengaan was van mannen en mooi opgedofte vrouwen, waarvan ik als kind totaal niet begreep wat er gaande was.

----- dat ik aan de voorkant van het Centaal Station moest oppassen, dat ik niet uit mijn schoenen gereden werd door snel rijdende auto`s op het Stationsplein.

----- dat, ik op kerstochtend, door een nog slapende en bijna autoloze stad met mijn ouders, naar de kerkdienst in de Oude Kerk reed. Op het Oude Kerksplein, parkeerden we de auto op een bijna leeg plein vlak voor de deur. [zie Kerstherinneringen]



---- dat ik, op een avond, een wedstrijd moest basketballen in de Oude Rai. Het gebouw, in de Ferdinand Bolstraat leek meer op een groot uitgevallen sjofel houten fabriekspand met een rond gebogen dak, wat op instorten stond. Dat klopte zowat, want het stond al op de nominatie om afgebroken te worden. Die avond, zal ik nooit vergeten, want ik speelde daar op 22 november 1963, de dag dat mijn opa jarig was en Kennedy werd vermoord. Een paar dagen later stond ik bij de nieuwe RAI om het condoleance-boek te tekenen.

----- dat aan het eind van de Waddenweg in Amsterdam-Noord de stad op hield, want vanaf daar reden wij de polder in.

----- dat er ergens bij een kerk in de Rijnstraat een Mariaverschijning had plaatsgevonden. ......

----- dat er op de Middenweg, voor de villa "Frankendael" een hele lange rij bomen stond. In het voorjaar werden deze bomen bevolkt door een heleboel reigers. Het was een gesnater van jewelste en de hele straat, tramrails en bovenleiding zag wit van de vogelpoep. Je liet het dan echt wel uit je hoofd om er onderdoor te fietsen.

----- dat mijn vaders`s eerste kantoor in de Nieuwe Doelenstraat stond. Zijn kamer keek uit over de Amstel en het Muntplein. Het raam was vlak naast het bekende balkon van Hotel L`Europe, waar ik jaren later The Beatles op de foto zou zetten.

----- dat ik een keer samen met mijn moeder speculaaskruiden ging kopen in het oude winkeltje van Jacob Hooy, bij de Nieuwmarkt. Het was toen echt nog niet zo, dat elke levensmiddelenzaak deze niet zo gangbare kruiden in voorraad had. Nog zie ik in mijn herinnering boven mijn hoofd, de bruine puntzakjes hangen, waarin wij onze aankoop later mee naar huis kregen. Geholpen werden we door een winkelbediende, die ons hielp via een soort loketje in de opbouw van de toonbank en een luide bel kondigde zowel onze aankomst als vertrek aan. Ik vermoed dat zelfs toen het winkeltje al een museale bezienswaardigheid was. Als ik tegenwoordig over de Kennemerstraatweg in Limmen rijd, waar zich de huidige panden van deze firma bevinden, word ik altijd nog herinnerd aan het bezoek aan dat bijzondere winkeltje.

----- dat het Prins Bernard Plein bij het Amstelstation werd aangelegd. Na zijn ontstaan, leek het meteen al meer op een verkeersplein dan op een stadsplein, zoals de naam doet vermoeden, met een groot rond grasveld in het midden. Lijn 5, die van het Amstelstation naar de Wibautstraat ging, reed eerst dwars door het grasveld heen, later erom heen, en daarna er weer er doorheen en zo door. Of het precies in die volgorde heeft plaatsgevonden weet ik niet meer, maar het veranderde nogal eens. Trouwens dat was ook het geval op het Weteringscircuit.







-----dat er bij datzelfde Prins Bernardplein grote gebouwen werden neergezet. De enige naam die ik me herinner is van het eerste gebouw tw. Casa Academica [Nu Hotel Casa]. Ook verscheen er de Gooiseweg, die in mijn ogen, wel heel erg breed was voor die tijd.

----- dat, de Schagerlaan, die er vlakbij lag, een klein landelijk dijkje was, dat vanaf de Hugo de Vrieslaan, door een soort diep landschap met allemaal volkstuintjes, naar de Ringdijk liep.

----- dat er op de hoek Kruislaan-Rozenburglaan een grote boerderij stond. De, daar wonende boer liet zijn koeien grazen, op de al aangelegde "dijk" wat later de Gooiseweg zou worden.

----- dat ik vanaf de Hugo de Vrieslaan, op de zijgevel van het [in aanbouw zijnde] eerste huis in de Maxwellstraat een groot bord zag hangen, met daarop "TE KOOP, 25.000 gulden".

----- dat er op de Linneausstraat een kerk werd afgebroken, maar de toren er nog altijd, [heel decoratief], staat. En over kerken en afbreken gesproken. Ook op de hoek van de Amsteldijk-Ceintuurbaan stond ook een grote kerk die ineens verdwenen was.

----- dat er, tijdens de verkiezingen, van die grappige borden op de bruggen kwamen te staan. Vooral die van de provo partij trok mijn aandacht. Verrassend is op de foto van dat bord nog de in aanbouwzijnde Nederlandse Bank op het Frederiksplein te zien.



----- dat het KNSM eiland alleen te bereiken was via een verbindingsdam. Het eiland zelf bestond uit hoge, bouwvallige pakhuizen, die hun beste tijd hadden gehad. Als ik uit de stad kwam, was er net na de verbindingsdam het SHB kantoor, waar mijn vader werkte.

Ohhh, zo kan ik nog wel een tijdje doorgaan, want van mijn 8e tot mijn 18e heb ik er gewoond. Ook fietste ik, toen ik wat ouder werd, veel door de stad, naar vanalles en nog wat toe. Van het bezoek van The Beatles  [zie: The Beatles in Amsterdam] totaan de actie "Open het dorp" in de Rai. Maar goed, daar hebben we het nu even niet over. Vandaag wat herinneringen aan plekjes, die ik bezocht, en soms verdwenen zijn, zoals ik ze kende. En voor de goede orde wil ik nog even Amsterdam-West vermelden. Het komt in mijn herinneringen helemaal niet voor, want, van wat daar gebeurde, weet ik niets. Ik woonde in Oost en verder dan de lijn Olympisch stadion-Oud West kwam ik nooit. Ook staan de herinneringen niet in chronologische volgorde vermeld, maar ik heb ze opgeschreven, zoals ze, op dat moment, mijn hoofd kwamen binnenwandelen. En........ evenzo belangrijk, het kan best dat sommige dingen niet helemaal kloppen. Sorry dan, mijn geheugen is ook de jongste niet meer en speelt soms een gemeen spelletje met mij. .

En dan nog even iets wat de stad zelf betref. De Pijp, De Jordaan, en alle woongebieden in de oude binnenstad [behalve het winkel- en toeristengebied], zijn in mijn herinnering nogal sjofel tot op het achterbuurtgrenzende af. Dat is nu gelukkig wel even anders. Ik verbaas me nog steeds als ik in de stad kom, want de veranderingen zijn enorm. Alleen al een simpel tegeltje naast de voordeur eruit en een plantje erin, doet wonderen. Maar ook is de stad veel schoner dan in mijn herinnering. Dat maakt me blij en weerspreekt gelukkig weer eens de stelling dat alles vroeger beter was.

18 juni 2025

Bovenstaand stukje schreef ik alweer bijna 3 jaar geleden en net als bij sommige andere stukjes, duiken er steeds nieuwe herinneringen op die ik eigenlijk heel graag wil toevoegen. Zo vond ik op facebook wat foto`s, die precies aansluiten bij wat ik hierboven al beschreef. Bijzonder, want hoewel in de jaren '50, de focus lag op de uitbreidingen in Amsterdam-West, zijn deze een leuke uitzondering, want het zijn beelden uit mijn toemalige woonomgeving, tw. Amsterdam-Oost en de Watergraafsmeer. En dat vind ik te gek, want hoewel mijn vader en later ikzelf, veel foto`s maakten van gebeurtenissen in die jaren, kwam een beeld van de stad toch altijd op de tweede plek. En dat is nu juist, wat ik hier nu vind. Met Wikipedia als hulpmiddel voor enkele precieze data, plaats ik dus hier wat foto`s voor mijn eigen plezier. Dus geen eigen werk helaas, maar wel "Amsterdam, zoals ik het zag".

Het Prins Bernardplein:

Ik schreef hierboven al over de grillige loop van de tram en het ontstaan van de Gooiseweg. Mijn eigen foto [zie boven] maakte ik vanaf het perron van het Amstelstation. Van oudere datum is de foto die ik vond. Hij moet kort na de opening van het plein zijn gemaakt. Onduidelijk is de naamgeving. Het schijnt een tijdje Mr. Treubplein te hebben geheten en ik heb wel iets gelezen over een ander/ouder Prins Bernardplein en een verbod in de oorlog op de naam vanwege de link naar het koningshuis, maar hoe het nou precies zit, dat werd me niet echt duidelijk.

Het Amstelstation:
Ik schreef er nog niet eerder over. Het werd een vertrouwde plek. Meestal betrad ik het station via de ondergrondse ingang aan de voorzijde van het station bij de eindhalte van lijn 5. Via de grote en brede trap kwam ik dan in de grote hal. Naar boven kijkend zag ik, voor mij en achter mij, de twee fascinerende, grote muurschilderingen van Peter Alma.



Voor een kind waren die enorm. Links bevonden zich de loketten en aan het eind, na een grote krantenkiosk ging je dan naar de perrons. Ik vond het een bijzondere wereld en soms ook een heerlijke speelplaats . Veel later werd het nog een korte tijd, de overstapplaats waar ik vanuit de trein uit Abcoude, lijn 5 moest nemen naar mijn werk in de Wibautstraat. Ondanks het feit, dat de eerste foto is genomen, 4 jaar voordat ik in Amsterdam kwam, geven zo toch een goed beeld uit de tijd dat ik het leerde kennen. Een enorm gebouw in the middle of nowhere en veel te groot voor zijn doel. Ook dat is nu wel even anders.

De Hugo de Vrieslaan en de Middenweg:
Mijn looproute naar school. Vanuit mijn huis liep ik, over de Hugo de Vrieslaan naar de Middenweg. [zie: Prof. H. Burgerschool]. Bij de eerste foto stond de fotograaf volgens mij op de zandbult van de toekomstige Gooiseweg. Op de zijgevel van het huis middenrechts, hing aan de straatkant het onvergetelijke "Te koop-bord" voor de rij huizen aan de rechterkant van de Maxwellstraat. In de verte zie je de Emmakerk aan de Middenweg, waarin ik vele zondagochtenden, niet echt tot mijn genoegen, heb doorgebracht en waarbij ik op de tramhalte al die jaren op lijn 9 heb gewacht. De tram bracht mij bij de Plantage Muidergracht, waar mijn school zich bevond. Iets meer richting Diemen kwam ik in het begin ook vrij regelmatig op de Middenweg. Op de zondagen haalden mijn moeder, broer en ik, onze vader op, die heel vaak naar de voetbalwedstrijd van Ajax ging. Alleen als we laat waren, haalden wij de plek van de foto niet, want dan kwam hij ons halverwege de Veeteeltstraat al tegemoet. [zie: Betondorp]

De Weesperzijde:

Ik heb lang getwijfeld of deze foto erbij zou zetten. De Weesperzijde was wel vlak in de buurt, maar het beeld zegt me niet veel, want ik kwam haast nooit. Maar om er een [niet zo fijne] 

herinneringen aan te hebben, was dat ook niet nodig. De geur van de Blookerfabriek herinner ik me maar al te goed, want als de wind vanaf die plek onze kant op kwam, was de chocoladestank niet te harden

Dit was het voor nu. Mijn herinneringen zijn voorlopig op, maar dat kan zo veranderen. En ......mocht me weer iets te binnen schieten, dan weet ik deze plek te vinden om ze zo snel mogelijk weer op te schrijven